Godna pamięć o Bogu i historii : kwietnia 2022

Paul Gerhard - pomnik przed kościołem

w Mittenwalde

Autorem tekstu pieśni pasyjnej „O Głowo, coś zraniona” jest Paul Gerhard (1607-1676), który w latach 1651-1657 był proboszczem parafii ewangelickiej w Mittenwalde (Brangenburgia-Niemcy). Tam w kościele Moritza przez 6 lat w każdą niedzielę i świata odprawiał nabożeństwa. Stał wówczas w ołtarzu i spoglądał na malowidło nastawy ołtarzowej znajdujące się na wysokości jego głowy, które przedstawiało dwóch aniołów trzymających płótno, na którym widniał wizerunek twarzy Chrystusa w koronie cierniowej. Malarz przedstawił twarz Chrystusa jako bardzo szczupłą, pociągłą, okoloną ciemnymi włosami łączącymi się z brodą. Brązowe oczy Pana Jezusa są otwarte, podobnie usta – lekko rozchylone, jakby chciały coś powiedzieć. Tego typu sztuka oddziaływała na wrażliwą duszę Paula Gerharda, co w powiązaniu z czytaniem Biblii, szczególnie Ewangelii, Psalmów i starokościelnych hymnów łacińskich Arnulfa z Leuven (ok.1200-1250) z pewnością przyczyniły się do napisania słów pieśni „O Głowo coś zraniona”.

                                       1. O głowo, coś zraniona,
                                           zhańbiona, zlana krwią
                                           i cierniem uwieńczona,
                                           złoczyńcy Ciebie łżą.
                                           O głowo, coś jaśniała
                                            odblaskiem Bożej czci,
                                           lecz teraz wynędzniała,
                                           bądź pozdrowiona mi!

                   3. O Panie, coś wycierpiał,
                       to wszystko z winy mej,
                       bo ja to zawiniłem,
                       coś znosił w męce Swej!
                       Spójrz, stoję tu, niewierny,
                       nade mną Boży gniew.
                       Daj, Zbawco miłosierny,
                       mnie łaskę przez Swą krew!

                                        7. Serdeczne przyjmij dzięki,
                                           najdroższy Zbawco mój,
                                           za Twe krzyżowe męki,
                                           za śmierć i krwawy znój.
                                           O spraw, bym wierny Tobie
                                           u boku Twego trwał,
                                           a życie gdy zakończę,
                                           zgon szczęsny w Tobie miał.

Paul Gerhardt został uznany za najwybitniejszego twórcę poezji religijnej w Niemczech XVII wieku.

Ks. Henryk Wegener-Wojnowski
1916-1952

w 70. rocznicę śmierci

duchowny ewangelicki, publicysta, współpracownik „Przeglądu Ewangelickiego”, redaktor pisma dla dzieci „Gwiazdka”, proboszcz parafii w Bytomiu, pierwszy powojenny redaktora „Strażnicy Ewangelicznej”, wnuk ks. bp. Juliusza Burschego

Pseudonimy i kryptonimy publicystyczne: H. Sikowski, H. Staroń, Ha-Wu, Sic.

Kalendarium życia i działalności:

29.01.1916 – urodził się w Orenburgu nad rzeką Ural w rodzinie Hermana i Julii zd. Bursche

1933-1938 – studiował na Wydziale Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego, prezes Koła Teologów Ewangelickich

9.10.1938 – został ordynowany i mianowany wikariuszem parafii św. Trójcy w Warszawie

1938/1939 – wikariusz parafii św. Trójcy w Warszawie

wrzesień 1945 – objął administracją parafię w Bytomiu, Bobrku, Laryszowie, Miechowicach

18.11.1945 – zawarł w Tomaszowie Mazowieckim związek małżeński z Anną Kożusznik

1.07.1946-31.03.1952 – redaktor naczelny dwutygodnika „Strażnica Ewangeliczna”

26.10.1950 – zdał egzamin konsystorski „pro ministerio”

11.03.1951 – odbyła się instalacja na proboszcza parafii w Bytomiu

4.04.1952 – ukazał się ostatni numer „Strażnicy Ewangelicznej” redagowany przez K. H. Wojnowskiego poświęcony pamięci dziadka ks. bp. J. Burschego

14.04.1952 – zmarł w 36. roku życia w Bytomiu

17.04.1952 – odbył się pogrzeb w Bytomiu

Bibliografia przedmiotowa

1. Bednarska Krystyna, Pawlas Roman, Wierna Kościołowi zawsze i wszędzie : wspomnienie o pastorowej Annie Wojnowskiej, „Zwiastun” 1994, nr 25, s. 22
Anna Wojnowska (1916–1994), wdowa po ks. H. Wegener–Wojnowskim

2. Buzek Andrzej, Ksiądz Henryk Wojnowski, „Kalendarz Ewangelicki” – 1962, s. 66-67

3. Instalacja proboszcza [ks. H. Wojnowskiego] : Byto,. „Strażnica Ewangeliczna” 1951, nr 7, s. 11

4. Jonszta Zdzisław, Wspominałem go przez całe życie : 85. rocznica urodzin ks. Henryka Wegener–Wojnowskiego, „Zwiastun Ewangelicki” 2001, nr 15/16, s. 19–20

5. Kojer Ruda Lucyna, Kim byłeś dla nas : wspomnienie o ks. Henryku Wegenerze–Wojnowskim, „Zwiastun Ewangelicki” 2002, nr 7, s. 11–12

6. M.L., Wielki talent i skromny sługa Boży : uroczystości rocznicowe w Bytomiu, „Zwiastun Ewangelicki” 2002, nr 8, s. 17.28

7. Szturc Jan, Sylwetki ewangelików śląskich z terenu obecnego województwa katowickiego, Cz. 4. „Ewangelik Pszczyński” 1997, nr 1/2, s. 32

8. Śp. ks. Henryk Wegener-Wojnowski, „Strażnica Ewangeliczna” 1952, nr 9, s. 131-132

9. W. P., Śp ks. Henryk Wegener-Wojnowski. „Kalendarz Ewangelicki”– 1953, s. 156-158

10. Wegener Tadeusz, Ksiądz i redaktor pełen pasji : ks. Henryk Wegener-Wojnowski. „Zwiastun” 1997, nr 6, s. 9–11

11. Znała go cała Polska : 50. rocznica śmierci ks. Henryka Wegnera-Wojnowskiego, „Zwiastun Ewangelicki” 2002, nr 7, s. 10–11

Bibliografia podmiotowa

1934

12. Dzień Narodzenia Pańskiego w świetle badań, „Głos Ewangelicki” R. 15(1934), nr 51/52, s. 4-5

1935

13. Cel, czy przyczyna?, „Głos Ewangelicki” R. 16(1935), nr 5, s. 2-3

14. Coś o „Gwiazdce”, „Głos Ewangelicki” R. 16(1935), nr 40, s. 17

15. Echa Biblii w mowie polskiej, „Głos Ewangelicki” R. 16(1935), nr 51/52, s. 3-4; 1936, s. 2-3; 1936, nr 2, 2-3; 1936, nr 8, s. 4-5

16. Krytyka konieczności, „Głos Ewangelicki” R. 16(1935), nr 10, s. 3-4

17. Krytyka przyczynowości, „Głos Ewangelicki” R. 16(1935), nr 8, s. 3-4

18. Lew Tołstoj : 1828-1910, „Głos Ewangelicki” R. 16(1935), nr 4, s. 3-4

19. Prorok Jeremiasz, „Głos Ewangelicki” R. 16(1935), nr 9, 1-3

20. Światopogląd : Tołstoj jako teolog i myśliciel religijny, „Głos Ewangelicki” R. 16(1935), nr 5, s. 3-4; 1935, nr 6, s.3-4; 1935, nr 7, s. 2-3

21. Tajemnica duszy Judasza, „Głos Ewangelicki” R. 16(1935), nr 15, s. 1-2

1936

22. Wojna w Hiszpanii w świetle historii, „Głos Ewangelicki” R. 17(1936), nr 45, 4-5; 1936, nr 46, s. 5-6

1937

23. Detektywi, anarchiści i … Bóg, „Przegląd Ewangelicki” R.: 4(1937), nr 37, s. 446-447

24. 7[Siedem] dni z życia Matyldy Wrede, „Głos Ewangelicki” R. 18(1937), nr 11, s. 4-5; 1937, nr 12, s. 4-6

25. Węgierskie reminiscencje : na marginesie konferencji Ekumenicznej Młodzieży krajów Europy Środkowej i Bałkanach…, „Głos Ewangelicki” R. 18(1937), nr 4, s.6-7; 1937, nr 5, s. 5-6;

1939

26. „Julfeier” w Polsce, „Przegląd Ewangelicki” R.: 4(1939), nr 4, s. 49-50

1946

27. Co słychać w Niemczech? : rozmowa z repatriantem, „Strażnica Ewangeliczna” 1946, nr 1, s. 12-13

28. Gawędy redaktora, „Strażnica Ewangeliczna” 1946, nr 4, s. 13; 1946, nr 5, s. 13; 1946, nr 6, s. 15; 1946, nr 7, s. 6; 1946, nr 8/9, s. 14

29. Historia jednego tabaczkowego garnituru : ze wspomnień z obozu koncentracyjnego, „Strażnica Ewangeliczna” 1946, nr 5, s. 4-7

30. Jak wygląda dziś w Dzięgielowie? : trzy godziny pobytu w zakładzie Eben-Ezer, „Strażnica Ewangeliczna” 1946, nr 2, s. 12-13

31. Każdy musi sam, 1946, nr 1, s. 5-6

32. Niezwykłe odwiedziny, „Strażnica Ewangeliczna” 1946, nr 2, s. 7-8

33. Pierwsza powojenna konferencja pastoralna w łodzi dnia 5-7 sierpnia 1946 r., „Strażnica Ewangeliczna” 1946, nr 2, s. 4-6
Zawiera listę pamięci zmarłych księży

34. Pojednanie, „Strażnica Ewangeliczna” 1946, nr 8/9, s. 5-7

35. W Danii jest inaczej, „Strażnica Ewangeliczna” 1946, nr 7, s. 4-6

1947

36. Czym jest i czym chce być Społeczność Chrześcijańska w Cieszynie, „Strażnica Ewangeliczna” 1947, nr 1, s. 9-10

37. Gawędy redaktora. –„Strażnica Ewangeliczna” 1947, nr 1, s. 13; 1947, nr 2/3, s. 14-15; 1947, nr 4, s. 6; 1947, nr 5, s. 13-14; 1947, nr 6, s. 7; 1947, nr 7, s. 14; 1947, nr 8, s. 5; 1947, nr 9/10, s. 14; 1947, nr 11/12, s. 9; 1947, nr 13/14, s. 13; 1947, nr 15/16, s. 15; 1947, nr 18, s. 10-11

38. NPW ks. Biskup dr Jan Szeruda : 30 lat duszpasterstwa i 25 lat pracy uniwersyteckiej, „Strażnica Ewangeliczna” 1947, nr 15/16, s. 1-4

39. Odetchnijmy na chwilę innym powietrzem : wywiad z Mieczysławem Wolfem na temat konferencji w Oslo, „Strażnica Ewangeliczna” 1947, nr 21, s. 4-5

40. SIC, „Strażnica Ewangeliczna” 1947, nr 17, s. 7; 1947, nr 18, s. 11; 1947, nr 19, s. 6; 1947, nr 20, s. 11; 1947, nr 21, s. 7

41. Znów jeden krok naprzód : na marginesie uroczystości poświęcenia kościoła Opatrzności Bożej we Wrocławiu dnia 30 listopada br., „Strażnica Ewangeliczna” 1947, nr 23/24, s. 11

1948

42. Czy zmienić nazwisko? : dialog na temat aktualny, „Strażnica Ewangeliczna” 1948, nr 1, s. 11-13

43. Ewangelicyzm na Śląsku Opolskim, „Strażnica Ewangeliczna” 1948, nr 8, s. 6-8

44. Hauptman Alfred, Wegener-Wojnowski Henryk, List otwarty do Ministra Komunikacji ob. Rabanowskiego, „Strażnica Ewangeliczna” 1948, nr 11/12, s. 16

45. Na marginesie audycji, której nie było : kilka słów o radiowych nabożeństwach ewangelickich, „Strażnica Ewangeliczna” 1948, nr 2/3, s. 13-16

46. Nasza tragedia na Wystawie Ziem Odzyskanych, „Strażnica Ewangeliczna” 1948, nr 17, s. 7-9

47. Obywatele całego świata, „Strażnica Ewangeliczna” 1948, nr 19/20, s. 5-6

48. Pamiętnik Biblii, „Strażnica Ewangeliczna” 1948, nr 4, s. 3-5

49. SIC, „Strażnica Ewangeliczna” 1948, nr 2/3, s. 19-20; 1948, nr 5, s. 11; 1948, nr 15/16, s. 13; 1948, nr 17, s. 20; 1948, nr 18, s. 14; . – 1948, nr 19/20, s. 19; 1948, nr 21, s. 14

50. Sklep z Bibliami : wywiad z Aleksandrem Enholzem, kierownikiem centrali polskiej Brytyjskiego i Zagranicznego Towarzystwa Biblijnego, „Strażnica Ewangeliczna” 1948, nr 7, s. 11.13-14

51. Wiara uczonych i odkrywców, „Strażnica Ewangeliczna” 1948, nr 2/3, s. 12-13

52. Ze szkółki niedzielnej do filmu, „Strażnica Ewangeliczna” 1948, nr 17, s. 13-14

1949

53. Dziesięć panien : biblijny obrazek sceniczny, „Strażnica Ewangeliczna” 1949, nr 23, s. 11-13

54. Gdy w te święte wchodzisz progi, „Strażnica Ewangeliczna” 1949, nr 13/14, s.

55. Jaki jest Kościół rzymsko-katolicki naprawdę?, „Strażnica Ewangeliczna” 1949, nr 21, s. 6-7

56. Między sąsiadkami, „Strażnica Ewangeliczna” 1949, nr 13/14, s. [brak]

57. Pamiętaj o tym!, „Strażnica Ewangeliczna” 1949, nr 2, s.

58. Rzeczy niedocieczone, „Strażnica Ewangeliczna” 1949, nr 8, s. 8-9

59. SIC, „Strażnica Ewangeliczna” 1949, nr 1, s. 13-14; 1949, nr 4, s. 10; 1949, nr 7, s. 13; 1949, nr 8, s. 14-15; 1949, nr 10, s. 12-13; 1949, nr 11, s. 11-12; 1949, nr 17, s. 12-13; 1949, nr 19, s. 12

1950

60. Co widziałem w Żorach, Warszowicach i Orzeszu : reportaż specjalnego wysłannika naszego pisma?, „Strażnica Ewangeliczna” 1950, nr 16, s. 3-6

61. Chodzi o to by zauważyć… (Oz 11,3), „Strażnica Ewangeliczna” 1950, nr 1, s. 3

62. Chrześcijaństwo bez szyldu (Iz 1,17), „Strażnica Ewangeliczna” 1950, nr 4, s. 1-2

63. Rzeczy ważne i nieważne, 1950, nr 2, s. 1-2

64. SIC, „Strażnica Ewangeliczna” 1950, nr 6, s. 12-13[mi.in. o Wittenberdze]; 1950, nr 9, s. 9; 1950, nr 13, s. 7; 1950, nr 14, s. 9; 1950, nr 20, s. 7; 1950, nr 22, s. 8; 1950, nr 24, s. 7

1951

65. Paweł Gerhard – wielki pieśniarz ewangelicki : w 275 rocznicę śmierci, „Strażnica Ewangeliczna” 1951, nr 13, s. 4-5

66. Pieśniarz z Świdnicy : Beniamin Schmolck, „Strażnica Ewangeliczna” 1951, nr 16, s. 4-6

67. SIC, „Strażnica Ewangeliczna” 1951, nr 16, s. 9; 1951, nr 18, s. 10

1952

68. Dlaczego nie chodzisz na nabożeństwo?, „Strażnica Ewangeliczna” 1952, nr 2, s. 16-17

69. SIC, „Strażnica Ewangeliczna” 1952, nr 2, s. 19-20; 1952, nr 3, s. 31; 1952, nr 5, s. 85-87