Powakacyjne impresje

 Historyczne cmentarze ewangelickie

  Stary ewangelicki cmentarz w Rąbkach jest oddalony około 1 km od Łeby a około 800 m od wsi Rąbki, to na granicy Słowińskiego Parku Narodowego. Łatwo trafić w to miejsce, leży bowiem na czerwonym szlaku rowerowym wśród wysokich drzew sosnowych. 

    Idąc ulicą Parkową już z daleka wśród drzew widać kępy ziemi porośnięte trawą i mchem, a gdzie nie gdzie kamień po nagrobku, czy metalowy ogródek. Drogowskaz kieruje na zadbaną alejkę prowadzącą na miejsce cmentarne. Podchodząc bliżej dostrzegamy nieliczne obramowania wrośnięte do połowy w ziemię, zapadające się lub tylko fragmenty całe porośnięte mchem. Na jednym grobie leżą sztuczne kwiaty, gdzieś indziej leży przewrócony znicz. Widoczne jest również kamienne ogrodzenie. Jednak na pierwszym planie oczom naszym ukazuje się kamień upamiętniający ewangelickich mieszkańców Ziemi Łebskiej zmarłych w przeszłości. Próbujemy odczytać umieszczony na kamieniu napis. Odnajdujemy polskie wyrazy: „Pamięci Gminy Ewangelickiej”. Potem ten sam napis w języku kaszubskim, niemieckim i łacińskim. I tutaj muszę odnieść się do polskiego tłumaczenia: z całą stanowczością stwierdzam, że Kościół ewangelicki (luterański) w swojej strukturze organizacyjnej nigdy nie posiadał „gmin” tylko parafie!

  Brakuje tam też tablicy informacyjnej, z której można by poznać historię tego miejsca. Dopiero kwerenda internetowa przyniosła tę wiedzę. Otóż, ten cmentarz o niewielkiej powierzchni zapełnił się już na początku XX w. Pochówków dokonywano jednak do 1945 r., lecz tylko w starych i w rodzinnych grobach. A dawni mieszkańcy Łeby zrzeszeni w Związku Łebian wraz z władzami miasta postanowili w 1993 r. upamiętnić to miejsce kamieniem okolicznościowym.

Kalendarium dat wrześniowych

02.09.1872 – w Kopenhadze zmarł Nikolai Frederik Severin Grundtvig (ur. 1783), pieśniarz, autor około 1500 pieśni. Dążył do narodowego odrodzenia Danii. Założył pierwszy duński uniwersytet ludowy. Do końca życia poświęcał się działalności literackiej.

04.09.2002 – erygowano parafię ewangelicką w Białymstoku

05.09.1562 – zmarła Katharina Zell z domu Schütz, (ur. ok. 1497), żona pierwszego ewangelickiego proboszcza strassburskiej katedry, Matthäusa Zella, urządziła schronienie dla prześladowanych i wypędzanych protestantów,  wśród uchodźców w 1529 r. znalazł również Zwingli.

08.09.1972 – zmarł w Cieszynie ks. Paweł Sikora (ur. 1883), duchowny, katecheta, kaznodzieja, działacz społeczny, współredaktor pisma dla dzieci „Przyjaciel Dziatek”

13.09. 1872 – w Norymberdze zmarł Ludwig Feuerbach (ur. 1804), niemiecki filozof i teoretyk religii.

14.09.1992 – w Essen zmarł ks. prof. dr Jerzy Gryniakow (ur. 1925), biblista, rektor ChAT (1987-1990), działacz ekumeniczny, proboszcz parafii w Piotrkowie Trybunalskim, autor rozpraw naukowych, artykułów, książek, członek Synodu i radca Konsystorza, przygotowywał ewangelickie audycje radiowe dla Polskiego Radia oraz dla Ewangelickiej Misji Radiowej „Chrystus żyje” w Bielefeld

19.09.1862 – w Kaliszu urodził się ks. bp Juliusz Bursche (zm. 20.02.1942), ordynowany w 1884 r. Pracował krótko jako wikariusz w Warszawie, następnie w 1885 r. został pastorem w Wiskitkach koło Żyrardowa. Od 1888 r. pracował w Warszawie. W 1904 r. car Mikołaj II mianował go superintendentem Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Królestwie Polskim. Instalacja biskupia odbyła si w I 1905 r. W IV 1915 r. został zesłany do Orenburga. Do Warszawy powrócił w II 1918 r. objąć stanowisko zwierzchnika Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce, oraz by wejść w skład Rady Stanu Królestwa Polskiego. Uczestniczył w konferencji pokojowej w Paryżu. W 1928 r. objął stanowisko prezesa Rady Kościołów Ewangelickich w Polsce. Był cenionym kaznodzieją oraz publicystą. Z racji swej antyhitlerowskiej postawy aresztowany został już 3 X 1939 r. i przetrzymywany w Radomiu i Berlinie. Następnie został przewieziony do obozu Sachsenhausen. Mimo, że był wielokrotnie torturowany podczas przesłuchań nie wyrzekł się polskości i zmarł z wycieńczenia w szpitalu więziennym Moabit w Berlinie.

21.09.1522 – drukiem ukazał się Nowy Testament w tłumaczeniu ks. dr. Marcina Lutra

21.09.1452 – w Ferrarze urodził się Hieronim Savonarola (1452-1498), florencki reformator religijno-polityczny, bohater wiary

21.09.1872 – urodził się w Strzegomiu ks. Hermann Voss (zm. 1938), zwierzchnik Kościoła Unijnego na Górnym Śląsku

22.09.1882 – zmarł ks. Leopold Marcin Otto (ur. 1819), działacz społeczny i narodowy, pisarz religijny, wydawca, proboszcz w Kaliszu, Piotrkowie, Cieszynie i Warszawie. W roku 1863 rozpoczął wydawanie „Zwiastuna Ewangelicznego”, inicjator powołania diakonatu warszawskiego

23.09.1652 – ogłoszenie w Świdnicy dekretu cesarskiego zezwalającego na utworzenie jednej z trzech na Śląsku, parafii ewangelickiej. Wyznaczono też miejsce pod budowę kościoła i cmentarza

25.09.1832 – w Koszalinie zmarł Jan Samuel Kaulfuss (zm. 1832), syn Jana Chrystiana konseniora generalnego w konsystorzu ewangelickim Wielkopolski, pedagog, filozof, autor licznych prac naukowych i popularnonaukowych, ewangelik

28.09.1852 – w Warszawie podczas epidemii cholery zmarł Jan Fryderyk Wilhelm Malcz (ur. 1795), lekarz, budowniczy szpitala ewangelickiego w Warszawie, członek, później prezes kolegium kościelnego, został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie

29.09.2002 – zmarła  Maria Skalicka (ur. 1923), członkini Macierzy Ziemi Cieszyńskiej, Śląskiego Towarzystwa Miłośników Książki, Towarzystwa Chopinowskiego, Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego, w jej domu w Ustroniu utworzono Muzeum „Zbiory Marii Skalickiej”