Słowa Jezusa Chrystusa: „Idąc
na cały świat, głoście Ewangelię wszystkiemu stworzeniu” (Mk 16,15) –
Kościół chrześcijański postrzega jako cel strategiczny swego istnienia,
działania misyjnego i duszpasterskiego. Proklamując Dobrą Nowinę o zbawieniu w
Jezusie Chrystusie, Kościół wskazuje człowiekowi właściwą drogę życia zgodną z
Bożymi nakazami. We wczesnym chrześcijaństwie realizacja posłannictwa następowała
głównie przez słowo mówione, które w pewnym momencie dziejowym zostało
uzupełnione kolejno przez rękopiśmienne, drukowane, obecnie elektroniczne, co
stopniowo zwielokrotniało możliwość przekazywania prawd wiary i nauki Kościoła
szerokiemu gronu odbiorców. Pierwsze gazety i czasopisma powstawały w XIX wieku jako wynik złożonego procesu, w wyniku którego został założony
„Zwiastun Ewangeliczny” przez ks. Leopolda Otto. Kolejny zwrot w dziedzinie
mediów nastąpił na przełomie XX/XXI wieku, kiedy rozpowszechnił się Internet.
propagujący cyfrowe wersje drukowanych czasopism.[1]
Eksperci UNESCO skupieni w
Komisji ds. Polityki i Planowania w zakresie komunikowania przedstawili
następującą listę zadań prasy:
(1) informowanie,
w którym informacja jest czytelna i użyteczna dla odbiorcy,
(2) socjalizowanie i integrowanie – tworzy warunki do uczestnictwa z życiu
społecznym,
(3) zachowanie tradycji, wartości kulturalnych, stosowanie innowacji,
(4) funkcje kulturalne, rekreacyjne i rozrywkowe,
(5) pośredniczenie między państwem a społeczeństwem i odwrotnie,
(6) upowszechnianie wiedzy i kształtowanie systemu wartości,
(7) zaangażowanie w życie społeczno-gospodarcze,
(8) zadania logistyczne[2].
Wymienione wyżej zadania
odnoszą się do prasy w sensie ogólnym, tzn. dotyczą wszystkich jej kategorii
niezależnie od instytucji sprawczej i odbiorcy.
Zadania Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego
skupiają się w trzech płaszczyznach życia kościelnego (duszpasterska,
diakonijna, ewangelizacyjno-misyjna), co wynika ze struktury, organizacji oraz
form obecności Kościoła w życiu społecznym.
Płaszczyzna duszpasterska.
Przez duszpasterstwo Kościół ewangelicki określa zorganizowaną działalność,
której celem jest troska o odnowę życia chrześcijańskiego i zbawienie wiernych.
Do podstawowych form pracy duszpasterskiej należy zwiastowanie Słowa Bożego,
sprawowanie i udzielanie Sakramentów, nauczanie katechetyczne, praca misyjna i
charytatywna, rozmowy duszpasterskie, działania ekumeniczne, itd. W jej obrębie
wyróżniono również duszpasterstwa środowiskowe, obejmujące służby specjalne
(wojsko, policja, pożarnictwo, szpital, więzienie itd.), duszpasterstwo rodzin,
dzieci, młodzieży, dorosłych, chorych i niepełnosprawnych i in. Coraz większą
rolę odgrywa też duszpasterstwo indywidualne.[3]
Płaszczyzna
diakonijna. Diakonia stanowi formę
działania Kościoła realizowaną poprzez służbę skierowaną do wszystkich ludzi
potrzebujących pomocy, która angażuje się we współpracę z różnymi instytucjami
na szczeblu krajowym, międzynarodowym i ekumenicznym. Służba diakonijna działa
sprawnie tylko wówczas, gdy jest działalnością zorganizowaną administracyjnie i
organizacyjnie. Do jej zadań należy:
(1) rozpoznawanie potrzeb,
(2) wspieranie działalności charytatywnej diecezji i parafii,
(3) realizacja programów i różnych akcji,
(4) opracowywanie
projektów,
(5) organizowanie współpracy z organizacjami i instytucjami społecznymi i
państwowymi,
fundacjami,
(6) prowadzenie szkoleń wolontariuszy i współpracowników[4].
Płaszczyzna ewangelizacyjno-misyjna. Prowadzona przez Kościół misja wewnętrzna i zewnętrzna realizowana jest
za pomocą różnych form duszpasterskich, jak: organizowane spotkań, konferencji,
akcji ewangelizacyjnych, katechizacji, nabożeństw ekumenicznych, działań
charytatywnych, na rzecz kultury i środowiska społecznego, jak również
szkolenie i promowanie wolontariatu, prowadzenie działalności wydawniczej i
medialnej na terenie Polski w ramach Kościoła ewangelickiego. Działania
prowadzone przez CME przyjęły formę szkoły biblijnej, duszpasterstw małżeństw,
kobiet, dzieci i godzin biblijnych[5].
Analiza związków i zależności
pomiędzy wskazanymi wyżej płaszczyznami pozwala wnioskować o zadaniach
stawianych przez Kościół wobec prasy, sposobach działania redakcji i jej
miejscu w ogólnym układzie współzależności zadaniowych i organizacyjnych
Kościoła. Typologia prasy ewangelickiej wskazuje istnienie różnorodnych
podmiotów kościelnych zajmujących się wydawaniem prasy w wersji drukowanej
i/lub elektronicznej (Wydawnictwo „Augustana”, CME, Diakonia, PTE, SKiK,
diecezja, parafia, fundacja). Realizacja wytyczonych wspólnie celów
strategicznych i zadań jest możliwa tylko wówczas, gdy jest zagwarantowany
dostęp do informacji z różnych źródeł, istnieje możliwość ich publikowania oraz
komentowania, w gromadzeniu materiałów do publikacji uczestniczy zespół osób.
Media kościelne wykorzystują zasadę, według której każdy ewangelik ma wolny
dostęp do czasopism wydawanych przez Kościół, którego jest członkiem. Za całokształt działań
odpowiedzialny jest jednak zespół redakcyjny czasopisma z redaktorem naczelnym.
Po 1989 r. rozwiązaniu uległy
instytucje represji. Sejm przyjął ustawę o stosunku Państwa do Kościołów
różnych wyznań. Przed czasopismami wyznaniowymi (i nie tylko) otworzyła się
możliwość kształtowania nowego sposobu widzenia rzeczywistości, komentowania
zjawisk społecznych (kościelnych). Nowy wizerunek prasy religijnej stworzył
płaszczyznę umożliwiającą przezwyciężanie podziałów światopoglądowych oraz
umocnił poczucie tożsamości wyznaniowej[6].
Media wyznaniowe współdziałają w budowaniu braterstwa pomiędzy ludźmi, wskazują
wspólną dla wszystkich chrześcijan nadzieję zbawienia i życia wiecznego w
Jezusie Chrystusie. Współczesnemu człowiekowi zagraża utrata pozytywnych
wzorców, widoczna w kryzysie wartości, upadku moralnym oraz braku sensu i celu
życia, dlatego zadaniem prasy kościelnej
jest propagowanie zasad etycznych i moralnych opartych w Słowie Bożym oraz
napiętnowanie negatywnych postaw (dyskryminacja, rasizm, nietolerancja
religijna, niesprawiedliwość społeczna), przeciwdziałanie wszelkim patologiom
społecznym. Pozytywne i negatywne zachowania
człowieka jako jednostki i grupy społecznej są dla prasy wyznaniowej
szczególnym polem oddziaływania religijnego, dlatego ewangelickie czasopisma zajmują
pod tym względem szczególne miejsce. Przyjęty zakres zadań czyni prasę trybunem
społeczności luterańskiej, żyjącej w diasporycznym rozproszeniu, pod
wzrastającą presją Kościoła dominującego.
R. Kowalczyk zaproponował listę
zdań prasy, w którą wpisują się luterańskie periodyki, Badacz podkreśla
pozytywną rolę prasy na płaszczyźnie budowania tożsamości, podmiotowości i
integracji społecznej[7].
Do zadań ewangelickich czasopism zalicza się:
(1) dostarczenie wiedzy konfesyjnej, użytecznych porad i wskazówek potrzebnych w codziennym życiu chrześcijanina (funkcja poznawcza);
(2) propagowanie chrześcijańskich wartości i wzorców postępowania zgodnych z nakazem Chrystusa (funkcja socjalizacyjna);
(3) przygotowanie młodych odbiorców do życia w Kościele i z Kościołem, dostarczanie dorosłym wiedzy wspomagającej i ukierunkowującej wychowanie dzieci i młodzieży, obiektywne zapoznawanie z toczącym się dialogiem ekumenicznym, poglądem Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na problematykę ekumeniczną, (funkcja edukacyjna);
(4) odzwierciedlanie indywidualnych losów ludzkich, wskazanie możliwości wyjścia z trudnej sytuacji życiowej, daje poczucie wspólnoty z osobami podobnie przeżywającymi (funkcja terapeutyczna i kompensacyjna);
(5) integrowanie środowiska ewangelickiego, wzmacnianie tożsamości wyznaniowej, dostarczenie wspólnych przeżyć, podejmowanie działań o charakterze ekumenicznym i budowanie wzajemnego porozumienia, koordynowanie rozproszonych, indywidualnych przedsięwzięć (funkcja społeczna);
(6) kształtowanie poglądów i opinii (funkcja opiniotwórcza);
(7) inspirowanie do życia w poczuciu wartości chrześcijańskich opartych na Słowie Bożym, pobudzanie do aktywności i zaangażowania w życie kościelne (funkcja motywacyjna);
(8) promowanie, wspieranie, prezentowanie na forum ogólnokościelnym lokalnych przedsięwzięć ewangelickich na rzecz kultury, umożliwienie osobom uzdolnionym publicznej prezentacji własnej twórczości, ukazywanie różnorodnych dóbr kultury (funkcja kulturalna);
(9) podawanie do publicznej wiadomości wydarzeń ogólnokościelnych, diecezjalnych i parafialnych, przekazywanie wiadomości urzędowych, oświadczeń, stanowisk i opinii władz Kościoła (funkcja informacyjna);
(10) dokumentowanie życia religijnego, społecznego oraz jego różnorodnych przejawów (funkcja dokumentacyjna);
(11) dostarczanie miejsca dla reklam, ogłoszeń (funkcja reklamowo-ogłoszeniowa);
(12) kształtowanie wśród odbiorców popytu na reklamowany towar i usługi
(funkcja ekonomiczna).
Zadania czasopism
ewangelickich sprzyjają rozpowszechnianiu pozytywnych wartości chrześcijańskich.
Odczytane przez pryzmat transformacji, wytyczają prasie szczególne posłannictwo.
Będąc wizualnym efektem tych przemian bez przeszkód mogą realizować swe
zadania. Dostęp do informacji i możliwość ich kompletnego drukowania sprawia,
że podawane wiadomości są prawdziwe, obiektywne, pomagają człowiekowi oderwać
się od niewiedzy, uprzedzeń; zewnętrzna i wewnętrzna zawartość w sensie ogólnym
i wyznaniowym oddziałuje na świadomość społeczną[8].
Fachowość i doświadczenie
zawodowe redaktorów decyduje o kształcie i poczytności redagowanych pism. Dobra
znajomość kręgu czytelniczego pisma, którym w przypadku Kościoła są jego
wyznawcy i osoby zainteresowane, pozwala precyzyjnie określić preferowane
treści, więź emocjonalną z wyznaniem, zajmowane miejsce w społeczności i
potrzeby uczestnictwa w życiu religijnym. Umożliwia też porównanie opinii i
poglądów, a przede wszystkim zabiega o dogmatyczny i eklezjalny wymiar zgodny z
założeniami reprezentowanego Kościoła.
[1] M.
Stapowicz, Cechy formalne czasopism
internetowych w odniesieniu do analogicznych publikacji drukowanych,
Warszawa 2000, s. 5-8.
[2] O mediach i języku, W. Pisarek (red.),
Kraków 2007, s. 41.
[3]
Opracowano na podstawie: www.luteranie.pl (2012.09.10).
[4] A.
Godfrejów-Tarnogórska (oprac.), Diakonia
Polska. Katalog 2009, D. Lukas (red.), Warszawa 2009.
[5]
Opracowano na podstawie materiałów promocyjnych:
Ludzie to Boża metoda wydawanych
przez CME.
[6] M.
Nieć, Komunikowanie społeczne…, dz.
cyt., s. 240-250.
[7] R.
Kowalczyk, Media lokalne w Polsce,
Poznań 2008, t. 1, s. 379-389.
[8] W.
Chorązki, Polskie media lokalne i
sublokale 1989-1999, ZP 1999, nr 1/2, s. 59-63.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz