Kościół jako obiekt sakralny

kościół ewangelicki w Międzyrzeczu
ambona nad ołtarzem

      Dla współczesnych chrześcijan budynek kościelny jest miejscem, w którym spotykają się oni w celu słuchania zwiastowanego Słowa Bożego i przyjmowania Sakramentów. To szczególne miejsce spotkania człowieka z Bogiem i Boga z człowiekiem w czasie nabożeństwa. Znane są i przy różnych okazjach cytowane słowa Marcina Lutra wypowiedziane w czasie poświęcenia pierwszego kościoła wzniesionego w czasach Reformacji w Torgawie. Zawarte w nich jest ewangelickie rozumienie tego miejsca: „Aby się tu nic nie działo, jak tylko, aby nasz kochany Pan sam z nami rozmawiał przez swoje święte Słowo, a my, abyśmy z Nim rozmawiali przez modlitwy i pieśni pochwalne”. Kościół jako budowla potrzebny jest wyłącznie ze względu na człowieka, bowiem Bóg nie mieszka w świątyniach zbudowanych ręką ludzką (Dz 17,24).

Na wystrój kościoła wpływa panujący w architekturze i sztuce styl. Luterańska świątynia charakteryzuje się prostotą, w której widoczna jest  rezygnacja z okazałości.

Kościół ewangelicki w Bładnicach koło Ustronia.
Nowoczesny ołtarz. Zdjęcie po prawej - chrzcielnica

Centralnym miejscem jest ambona, z której kaznodzieja wygłasza kazanie. Przeważnie jest tak usytuowana, że widoczna jest z każdego miejsca a kaznodzieja dobrze słyszany. 

Ołtarz w kościół ewangelickim
w Wiśle

Ambona w kościele ewangelickim
w Wiśle

W nawie głównej mieści się ołtarz, na którym stoi krzyż, świeczniki, leży otwarta Biblia, znajduje się stosowna do pory roku wiązanka kwiatów. Przy nim też sprawowana jest część liturgiczna nabożeństwa i udzielany jest Sakrament Ołtarza. W Kościele luterański znajduje się tylko jeden ołtarz, przy którym również odbywają się śluby, konfirmacje, ordynacje duchownych i wprowadzenia w urząd, pogrzeby. 

Barokowa chrzcielnica w kościele
ewangelickim w Pokoju
(Opolszczyzna)

W niektórych kościołach ewangelickich można spotkać połączenie ambony z ołtarzem, czasem również z organami. Układ ten posiada wymiar symboliczny i odzwierciedla poglądy teologiczne, w których Słowo ma pierwszeństwo nad Sakramentem. W ewangelickim rozumieniu ołtarz nie jest miejscem świętym, lecz posiadającym tę godność ze względu na funkcję liturgiczną.

Zwykle w pobliżu ambony i ołtarza stoi chrzcielnica.

Chrzcielnica w kościele ewangelickim 
w Simoradzu (parafia Skoczów)

Jest ona bezpośrednio związana z Sakramentem Chrztu Świętego, którzy jest przy niej udzielany. Według „Małego katechizmu” Marcina Lutra „chrzest nie jest tylko samą wodą, ale wodą przykazaniem Bożym objętą i ze Słowem Bożym połączoną”. Kościół luterański uznaje tylko jeden chrzest niemowląt, gdyż jak mówi „Wyznanie augsburskie”: „należy chrzcić dzieci, które we Chrzcie są ofiarowane Bogu i przyjmowane do łaski Bożej”. Współczesny teolog mówi, że „połączenie się podczas Chrztu Świętego imienia człowieka z imieniem Trójjedynego Boga sprawia, że stajemy się własnością Bożą”.

Bibliografia:

Gross J.: Chrzest Święty i jego miejsce w nabożeństwie, „Zwiastun Ewangelicki” 2004, nr 8, s. 8

Janik P.: Ambona, „Zwiastun” 1994, nr 13, s. 9-10

Janik P.: Biblia – żywa księga, „Zwiastun” 1994, nr 8, s. 8-9

Janik P.: Chrzcielnica, „Zwiastun” 1994, nr 14, s. 9-10

Janik P.: Krzyż ołtarzowy, „Zwiastun” 1994, nr  6, s. 12-13

Janik P.: Kwiaty, „Zwiastun” 1994, nr 12, s. 9-10

Janik P.: Ołtarz – Stół Pański, „Zwiastun” 1994, nr 5, s. 11-12

Janik P.: Światłość – świece i lampy, „Zwiastun” 1994, nr 7, s. 9-10

Korczago A.: Kościół Ewangelicko-Augsburski (Luterański), W: H. Tranda, M. Patalon, W drodze za Chrystusem, Kraków 2009, s. 65.

Luter M.: Mały katechizm, W: Księgi wyznaniowe… dz. cyt., s. 48

Wyznanie augsburskie, W: Księgi wyznaniowe… dz. cyt., s. 145