1. Księgi symboliczne i chrześcijańskie symbole wiary
Historia
Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego sięga wieku XVI, tj. okresu Reformacji. W
tym czasie formułowano główne pisma wyznaniowe luteranizmu, które zostały
zawarte w „Zestawieniu nauki Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego” (Corpus
Doctrinae). W jego skład wchodzą księgi, których autorami są Marcin Luter i
Filip Melanchton. Należą do nich:
„Mały
katechizm” i „Duży katechizm” Marcina Lutra z roku 1529,
„Wyznanie
augsburskie”, tzw. „Konfesja Augsburska” (Confessio Augustana) oraz
„Obrona Wyznania augsburskiego”, tzw. „Obrona Konfesji augsburskiej” (Apologia
Confessionis Augustanae) Filipa Melanchtona z roku 1530,
„Artykuły
szmalkaldzkie” Marcina Lutra oraz „Traktat o władzy i prymacie papieża” (De
postestate et prymatu papae tractatus) Filipa Melanchtona – oba z 1537 r.
Dwuczęściowa
„Formuła zgody” (Formula Concordia) z 1577 roku. Część pierwsza krótka,
streszczająca (Epitome), część druga szczegółowa, wyjaśniająca (Solida
Declaratio).
Księgi
te wraz ze starochrześcijańskimi symbolami wiary[1]: apostolskim,
nicejsko-konstantynopolitańskim, atanazjańskim w 1580 r. weszły w skład „Księgi
Zgody” (Liber Concordia). Wymienione Wyznania wiary zostały sformułowane w
pierwszych wiekach. Kościoły poreformacyjne uznały je za symbole wiary, dające
zwięzły wykład podstawowych zasad. Podkreślają znaczenie nauki o Trójcy
Świętej „Apostolskie wyznanie wiaty”
Luter uważał za objaśnienie planu Bożego. Podzielił je na trzy artykuły: „O
stworzeniu”, „O zbawieniu” i „O poświęceniu”, które kolejno mówią o Bogu Ojcu,
Synu Bożym Jezusie Chrystusie i o Duchu Świętym. Bóg objawia się człowiekowi w
Trójcy Świętej. Atanazjańskie wyznanie wiary dzieli się na dwie części, z
których pierwsza mówi o troistości osób Bożych w jedności ich natury. Część
druga mówi o dwoistości natury Chrystusa, o której świadczą następujące
wydarzenia zbawcze: męka, zmartwychwstanie, wniebowstąpienie Chrystusa, Jego
zasiadanie po prawicy Boga Ojca i powtórne przyjście, zmartwychwstanie ciał,
sąd, nagroda i kara. W 1984 r. na Europejskim Spotkaniu Ekumenicznym przyjęto
dokument, w którym Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie uznano za symbol jednoczący podzielone Kościoły, który
mimo istnienia różnic daje możliwość wspólnego wyznawania wiary.
Ksiądz
prof. Wiktor Niemczyk nazwał te księgi „skarbcem wiary”[2], który w skrócie
przedstawia teologiczno-doktrynalny dorobek luteranizmu. Podstawę ewangelickiej
teologii stanowi Pismo Święte, któremu Reformacja przywróciła właściwe i
naczelne miejsce wśród ksiąg wyznaniowych i symboli wiary. Ksiądz prof. Manfred
Uglorz podkreśla, że odczytywanie Słowa Bożego nie może być krępowane ani
paraliżowane przez Księgi Wyznaniowe, a „symbole podlegają krytycznej
ocenie Pisma”[3].
„Konfesja
Augsburska” (skrót: CA) uważana jest za najważniejszą księgę. Po raz pierwszy
została odczytana 25 czerwca 1530 cesarzowi Karolowi V (1919-1556) i książętom
niemieckim. Składa się z dwóch części:
Część
I „Główne artykuły wiary” – składa się z 21 artykułów, które wyrażają naukę
zreformowanego Kościoła i według ks. prof. Manfreda Uglorza stanowią
„podstawowe credo luteranizmu”[4].
Część
II „Artykuły, w których się rozpatruje zniesione nadużycia” – to 7 artykułów
prezentujących stanowisko Filipa Melanchtona wobec nadużyć w ówczesnym
Kościele.
Zawarta
w Konfesji nauka ma charakter chrystocentryczny. Opiera się na reformacyjnych
zasadach solus Christus oraz sola Scriptura. Według tego schematu
uporządkowane są tam artykuły wiary. Pierwszy traktuje o Bogu w trzech osobach
(Ojciec, Syn i Duch Święty). Trzeci omawia boską i ludzką naturę Syna Bożego,
Jezusa Chrystusa. Pomiędzy nimi umieszczono artykuł 2 „O grzechu pierworodnym”,
który wskazuje na człowieka, który po upadku Adama rodzi się z grzechem,
skazującym go na śmierć i potępienie. Po czym następuje artykuł 4 „O
usprawiedliwieniu” przez wiarę, z łaski, przez wzgląd na Chrystusa (propter
Christum). Kolejny 5 artykuł „O służbie Kościoła” rozpoczyna omawianie
egzystencji ludzkości wszczepionej w Chrystusa, przez wiarę dostępującej
odpuszczenia grzechów i usprawiedliwienia, gromadzącej się w Kościele, w
którym, jak pisze Filip Melanchton, „Sakramenty i Słowo są skuteczne ze względu
na ustanowienie i nakaz Chrystusowy”[5].
[1]
Podaję za: K. Karski, Apostolski skład
wiary. Atanazjański skład wiary. Nicejsko-konstantynopolitański skład wiary.
w: T. Gadacz, B. Milerski (red. nauk.), Religia.
Encyklopedia PWN. T.1. Warszawa 2001, s. 298-299. 377; T.7., Warszawa 2003,
s. 275
[2]
W. Niemczyk, Teologia ksiąg wyznaniowych,
w: Księgi wyznaniowe Kościoła Luterańskiego, Bielsko-Biała 1999, s. 19
[3]
M. Uglorz, Luterańskie księgi wyznaniowe, w: Księgi
wyznaniowe… dz. cyt., s. 13
[4]
M. Uglorz, Od samoświadomości do
świadectwa wiary, Warszawa 1995, s. 123
[5]
Wyznanie augsburskie, w: Księgi wyznaniowe… dz. cyt., s. 145
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz